tekst: Hans Knot
We wonen in een hofje waar zestien huizen staan en op een gemiddelde werkdag komen er verschillende postbodes voorlangs maar ook diverse bezorgers van koeriersbedrijven als Post NL, DHL, Indeed, CoolBlue en ga zo maar door. Dan was het een aantal decennia toch veel anders gesteld met de bezorgdiensten. Je had de PTT en Van Gend & Loos en dan was het wel compleet. Van Gend & Loos was van origine een Antwerpse onderneming die allereerst zich begaf op het pad van bezorging met gebruik van de diligence, ofwel paard en wagen. Goederen, geld en passagiers werden van de ene plaats naar de andere binnen groot Nederland vervoerd en na 1839, toen België van Nederland werd gescheiden, bleef men in beide landen actief.
Van Gend en Loos met paard en wagen in Amsterdam
Tegen het einde van de negentiende eeuw stapte men af van het passagiersvervoer en richtte men zich op stukgoederenvervoer. Opslag en verdeelplekken kwamen er voor de onderneming in de omgeving van alle belangrijke stations in ons land waardoor er ook een betere samenwerking kon komen met de Spoorwegen. Uiteindelijk werd het bedrijf in 1928 overgenomen door de Nederlandse Spoorwegen. Het vervoer op de weg bleef echter gedaan onder de naam Van Gend & Loos met in het verkeer eerst nog steeds het paard en de wagen maar later, toen het verkeer veel drukker werd, de herkenbare vracht- en bestelauto’s.
En dat zou decennia lang zichtbaar blijven totdat in 1986 het bedrijf werd verkocht aan Nedlloyd en nog weer later, in 1999, doorverkocht aan de Deutsche Post AG. Deze laatste onderneming liet vier jaar later drie dochterbedrijven fuseren zodat er een bedrijf ontstond, waarvan de medewerkers zich gingen bezig houden met expresvervoer, vrachtvervoer en logistiek onder de naam DHL. Ook deze onderneming is duidelijk zichtbaar en herkenbaar als het gaat om de diverse transportmiddelen op de weg.
Ik kan mij echter niet herinneren dat ik er in Groningen ooit een elektrisch exemplaar van Van Gend & Loos heb zien rondrijden. Een probleem was in 1971 voorshands nog dat de wagen met zijn accu's zo zwaar was dat deze binnen de categorie vrachtwagens viel. Dat betekende weer dat een groot deel van de beschikbare chauffeurs, die niet in het bezit waren van een zogenaamd groot rijbewijs, niet bevoegd waren deze elektrische bestelwagen te berijden. Dat was niet alleen een beperking voor deze chauffeurs maar ook voor de onderneming zelf. De enige oplossing was dat chauffeurs, die een zogenaamd klein rijbewijs (BE) hadden, zouden kunnen gaan voor een opleiding tot vrachtwagenchauffeur.
Trouwens het ging om een van origine Britse wagen van het merk Commer. De types BF en de Walk-Thru waren een bekende verschijning door hun inzet in het landelijk pakketvervoer van Van Gend & Loos. De wagens hadden een schuifdeur, die in gedachten ik zo weer hoor gezien het opvallende geluid. De auto had een carrosserie van polyester en als je de Commer bestelauto vergeleek met andere bestelwagens dan kon je duidelijk zien dat de wagens van Van Gend & Loos smaller waren.
De wendbaarheid bleek zeer groot en de toch wel zeer zware wagen accelereerde behoorlijk fel. En weg was de auto op pad naar een volgend adres. De wagen werd in de nachtelijke uren opgeladen want de actieradius bleek destijds genoeg voor gebruik voor een dag in Utrecht. Op internet is een filmpje te zien over de introductie van de elektrische bestelwagen:
En beelden van een tentoonstelling over Van Gend & Loos vind je hier:
Hier nog een filmpje in de categorie ‘Verdwenen Merken’:
bronnen: Wikipedia, Nieuwsblad van het Noorden jaargang 1971 en website Commer Club Nederland.
